~ Sakaryaspor Tarihi ~

Tarihçe [1924-1964]

Cumhuriyetin Başlarında Adapazarı'nda Futbol

Değişik bilgi ve belgeler göstermektedir ki; Cumhuriyetimizin ilan edildiği 29 Ekim 1923 tarihinde Adapazarı’nda altı adet futbol takımı bulunuyordu: Adapazarı Lisesi Birinci Takımı, Adapazarı Turan Takımı (İmalat-ı Harbiyecilere ait), Adapazarı İdman Yurdu, Adapazarı Gençler Birliği, Ada Spor, Gençay Spor Kulübü (1) Nitekim dönemin spor gazetelerinde şöyle bilgiler yer alacaktır: “26 Ekim 1923 Cuma Günü (Cumhuriyetin ilanından üç gün önce olmasına dikkatinizi çekerim) Kurşuni Kırmızı renkli formalı Adapazarı İdman Yurdu ve Yeşil Beyaz /Yeşil Kırmızı Renkli formalı İzmit Muhtelit Takımı (Karması) Adapazarı’nda bir futbol müsabakası yapmış ve ahalinin alkışları arasında sahaya çıkan takımlar pek güzide oyunculara malik ve pek iyi oynuyorlardı, müsabakanın neticesinde ikiye karşı dört sayıyla Adapazarı İdman Yurdu galip geldi”(2) Öte yandan 1924 yılı için “Ankara’da icrası mekrur (kararlaştırılan) Türkiye Birinci Ligleri’nde Kocaeli Mıntıkasını (ilini/bölgesini) temsil edecek ... futbol takımları arasında yapılan müsabakalar”ın neticesinde “Adapazarılılar, Kocaeli Takımı, Kandıra Türk Birliği, Hereke Futbol Takımı, İzmit Gençler Birliği arasından finale kalan Hereke Futbol Takımına galip gelerek Kocaeli Mıntıkası Futbol Şampiyonu” olmuşlardı. (3) Daha sonra Ankara’daki karşılaşmalarda Kocaeli’ni temsil eden Adapazarılı futbolcuların önemli başarılara imza attıklarını dönemin gazetelerinden öğrenmekteyiz. Günün gazeteleri, Yenicami Semtinde ikamet eden Bosna Hersek göçmenlerinden Mehmet Emin Amasyalı öncülüğünde 07 Haziran 1928 tarihinde kurulan Yeni Hilal Spor Kulübü’nün (4) mahalleye kazandırdığı sportif ve kültürel canlılıktan söz edeceklerdir. Ekrem Karaberberoğlu’nun naklettiklerine göre, başkan Amasyalı ******’e telgraf çekerek “kulüp lokalinde yeni harflerle gençlere öğretim yapmak istediklerini” bildirmiş, ******’ten “tebrik ve takdir” telgrafı almışlardır. Bu çalışma neticesinde yüzlerce Adapazarılı genç “Yeni Türkçe okuma yazmayı” öğrenecek; bankalarda ve bazı kamu kurumlarında iş başı yapacaklardır. Adapazarı İdman Yurdu takımı, İzmit’in en güçlü takımı İzmit Ak Yeşil Spor’u hem de İzmit’te Kavi’nin golüyle 1-0 yenerek 1935 yılı Kocaeli Şampiyonu olacaktır. (5) Ada Gençler Birliği ise İzmit Ak Yeşil Spor’a İzmit’te oynanan müsabakada 7-1 yenilerek 1936 yılı Kocaeli Bölge İkinciliğiyle yetinecektir. (6)

Yunan Olimpiyakos Takımı Adapazarı'nda Dostluk Maçında

Bilindiği üzere Adapazarı 1924 Mübadelesine kadar binlerce Rum’un da yaşadığı bir bölgedir. Nitekim Osmanlı Meclis-i Mebusan’ına (Milllet Meclisine) 1908, 1912 ve 1914 Genel Seçimlerinde 3 mebus (milletvekili) gönderen İzmit Sancağı’nda; Adapazarı Bölgesine temsilen seçilen Anastasyan Efendi, Adapazarı Rumlarındandır. Rumların Ermenilerle birlikte daha çok Kurtuluş Mahallesi, Kömürpazarı, Karaağaçdibi, Eski Kandıra Caddesi ve İnönü Caddesi bölgesinde ikamet ettikleri, 1924 Mübadelesi sonrası Yunanistan’a göçtükleri bilinmektedir. Olimpiyakos Takımı ise, Yunanistan’a Türkiye’den göçen Rumların kurup geliştirdiği ve desteklediği bir takımdır. Bu çerçevede Olimpiyakos Takımı, Cumhuriyetin 13. Yılı Kutlamaları şerefine, 1936 yılında Adapazarı’na davet edilecek ve Adapazarı Gençlerbirliği takımıyla bugünkü ****** Parkı içerisindeki futbol sahasında bir dostluk maçı gerçekleştirecek, o maça tanık olan Hüsnü Gürsel şöyle anlatacaktır: “11 yaşında ilkokul öğrencisiydim. Yabancı bir takımın gelişi Adapazarı’nda sportif açıdan bir olaydı. Bir dostluk maçıydı. Tribünleri bile olmayan sahada maçı iki bin kişi kadar ayakta izledik. Beni maça Gençlerbirliği’nin önemli oyuncularından teyzemin oğlu İsmail Gürkan (Meçka İsmail) kolumdan tutup götürmüştü. Maçın sokurunu hatırlamıyorum” (7) Sakarya Futbolunun efsane isimlerinden Kaleci Ekrem (Karaberber) ise “ben de o maçı izlemiştim, henüz 8-9 yaşlarındaydım. Sahanın etrafında bir, bir buçuk metre kadar yükseklikte duvar vardı, üzerinden atlayıp kaçak girmiştim, bekçi de beni kovalamıştı ama kalenin arkasında bizim futbolcular ısınıyordu, koşarak onların arasına girdim, biri beni tanıyıp himaye etti. Sanki İdmanyu’ndan Hurşit Amca (Hacıbaba), Balkan Şakir’in de oynadığını hatırlar gibiyim. Muhtemelen Gençlerbirliği, İdmanyurdu’ndan takviye almış olabilir. Gençlerbirliği’nin sol içi Beleşçi Necdet’i de hatırlıyorum. Adapazarı’nda günlerce konuşulmuştu, Skoru ise hatırlayamıyorum. .” şeklinde konuşacaktır.
Darüşşafaka Futbol Takımı’nın 1937 yılında Adapazarı’na gelerek Gençay Spor Kulübü’yle iki (0-4, 1-4) ve Ada Spor’la bir (1-1) toplam üç adet dostluk karşılaşması oynadığını gazetelerden öğreniyoruz. 8.. Aynı dönem gazetelerinde dikkat çeken oyuncular ise İdman Yurdu kalecisi Rauf’la birlikte Hurşit (Hacıbaba), Kavi, Çakır Ahmet (Sayacı), Golcü Hakkı (Yünüak), Ali Necdet (Güven), Şakir (Balkan), Hasan, Meçka İsmail’dir. 1925 Adapazarı doğumlu Fotoğraf Sanatçısı ve Emekli Resim-İş öğretmeni Hüsnü Gürsel, “1930 ve 40’lı yıllarda Adapazarı’nda üç futbol takımının ön planda olduğunu, İdman Yurdu’nun daha çok Uzunçarşı Esnafınca (şehir eşrafı), Yeni Hilal Spor’un Yenicami Semtindeki Bosna göçmenlerince, Gençler Birliği’nin ise Kömürpazarı-Karaağaçdibi Semtindeki yerli ve muhacirler tarafından desteklendiğini” nakletmektedir.(9)

"Her Şehirde Bir Takım Yeter" ve Ada Gençlik Dönemi

1927 Adapazarı Yenicami doğumlu, 1943-60 arası Ada Gençlik ve Yıldırımspor’un kalesini koruyan Ekrem Karaberberoğlu da, Gürsel’in beyanlarını doğruladıktan sonra, “1942 yılında II. Dünya Savaşı tüm hızıyla sürerken, dönemin Milli Êğitim Bakanı Cemil Taner “her şehirde bir takım yeter” yönünde bir tamim yayınlayınca Yeni Hilal, İdman Yurdu ve Gençlerbirliği lağvedilerek Ada Gençlik adında yeni bir takım kuruldu, galiba başkanı da Uzunçarşıda Emlakçı Hidayet Öztürk’tü, Antrenörlüğü ise Sayacı Çakır Ahmet yapıyordu, 1943 senesi sonundan itibaren o takımın kalesine geçtim. 3 sene garanti oynadım, Lastik Muyo sol açık, Küçük Ahmet sağaçık rüzgarın oğlu, Kırnalik Tevfik sağiç, Kaptanımız Fettah Abi (Tanrıöver) stoper-libero, Kara Fethi mükemmel bir sağbek, Gıyas stoper, Liseli Kemal ortasaha oynardı. Bu takım 1945 - 1946’da Kocaeli Lig Şampiyonu oldu. Rahmetli Avukat Ali Necdet Güven bu tamimin hukuk dışı olduğu iddiasıyla itirazda bulunda, davalar açtı, nitekim 1945 yılında Necdet Bey davayı kazandı, futbol takımı kurmak yeniden serbest oldu, ancak bizim semtin takımı Yeni Hilal Spor bir daha kurulmadı, yerine 1960’da Türkiye Amatör futbol Şampiyonluğunu kazandığımız Yıldırımspor kuruldu” diyecektir. (10) 1945 yılındaki bu serbestinin ardından Ada Gençlik’e devamla, üç-dört yıl içerisinde İdman Yurdu, Gençler Birliği, Yıldırımspor’un yanı sıra Güneşspor da kurulacaktır. Öte yandan 1946-60 yılları arasında ilimizde Vagon Fabrikasının temsilcisi Demirspor (16.04.1945), TZDK Fabrikasının temsilcisi Donatımspor (04.12.1945), Yenicami Semtinin temcilcisi Yıldırımspor (12.12.1950), Çark Caddesindeki Tümeni temsilen Karagücü (12.12.1950), Şeker Fabrikasını temsilen Adaşekerspor (11.09.1955), Ankara Caddesi- Yeni Garajlar Semtini temsilen Sakarya Gençlik (05.03.1956), Serdivan Semtini temsilen Serdivan Gençlik (05.04.1956), Bugün adı Nehirkent olan Karaaptiler Köyü’nü temsilen Karaaptiler Akınspor (12.07.1956), Güreş İhtisas Kulübü (29.07.1956), Karadenizspor (23.09.1957) ve Atıcılık Avcılık Kulübü (22.12.1960) kurulacaktır.(11) Adapazarı’nda 1945-60 yılları arasının yıldız/popüler futbolcuları ise Kaleci Ekrem (Karaberber), Düş Hasan, Deve İhsan (Ertem), Arnavut Vahdet, Kaptan İsmail (Baylav), Kaptan Mehmet Ali, Lastik Muyo (Gökalp), Kırnalik Tevfik, Kara Fethi, Küçük Ahmet ’dir. Ekrem Karaberberoğlu’na tekrar kulak veriyoruz: “Cevat Adapazarlı CHP İl Başkanı’ydı, o ve arkadaşları Güneşspor’u kurdular, biz Demokrat Partililer ise Yıldırımspor etrafında toplandık. Yani 1945-60 arası Adapazarlıların DPlileri Yıldırımspor’u, CHPlileri Güneşspor’u desteklerdi. Ada Gençlikliler ise kısmen Demokrat Partili idi.”(12)

işte sakaryaspor budur ya eline sağlık Cağrı